Oorsprong in de grensstreek
De geschiedenis van de Border Collie begint in de heuvelachtige grensstreek tussen Engeland en Schotland. Al eeuwenlang werden in deze onherbergzame landschappen honden gebruikt om schapen te hoeden. De naam “Border” verwijst naar dit gebied, en “Collie” komt waarschijnlijk van het oud-Keltische woord voor nuttig. Het ras zoals we het nu kennen, ontstond uit een selectie op natuurlijke aanleg, intelligentie en wendbaarheid: eigenschappen die essentieel waren voor het werken in afgelegen heuvellandschap en bij grote kuddes.
Een belangrijke grondlegger van het ras was Old Hemp (1893-1901). Deze uitzonderlijk getalenteerde reu won al op jonge leeftijd alle trials waaraan hij deelnam en stond model voor het huidige uiterlijk en werkvermogen van de Border Collie. Zijn vermogen om schapen feilloos te lezen en zijn rustige maar effectieve stijl maakten hem tot een legende. Old Hemp werd een veelgevraagde dekreu, en een groot deel van de huidige Border Collies stamt van hem af.
Ontwikkeling van de Border Collie als schapendrijver
In de 20e eeuw groeide het schapendrijven uit tot een competitieve sport. Wedstrijden dienden niet alleen als vermaak, maar ook als selectiemiddel voor fokkers. De Border Collie werd beroemd om zijn unieke “eye”: een intense blik waarmee hij schapen onder controle brengt zonder blaffen of agressie.
In de decennia na Old Hemp kwamen er meer uitzonderlijke honden die het ras vormgaven. Eén van de bekendste was Wiston Cap (1963-1979), winnaar van de Internationale Kampioenschappen in 1964. Hij werd een van de meest gebruikte dekreuen in de geschiedenis van het ras, en veel kampioenen uit de jaren ’70 en ’80 stammen van hem af. Zijn invloed op het ras was groot, zowel in werkcapaciteiten als in uiterlijke kenmerken.
Verspreiding en erkenning van de Border Collie wereldwijd
Vanaf de 20e eeuw verspreidde de Border Collie zich over de hele wereld, aanvankelijk als werkhond voor herders in landen als Australië, Nieuw-Zeeland en de Verenigde Staten. Later volgde erkenning door stamboekorganisaties zoals de International Sheep Dog Society (ISDS) en de FCI.
In Nederland nam de populariteit van het ras sterk toe in de jaren ’70, mede door de groei van hondensporten en de nationale bekendheid van het schapendrijven. Een belangrijk moment was de oprichting van de Border Collie Club Nederland op 23 april 1977, waarmee liefhebbers en fokkers in ons land een eigen platform kregen om kennis te delen en het ras te promoten.
De Border Collie nu
Tegenwoordig is de Border Collie nog steeds onovertroffen in het schapendrijven, maar ook in sporten zoals agility, flyball en hoopers is het ras een veel geziene kampioen. Hun intelligentie en energie maken hen geschikt voor uiteenlopende taken: van zoek- en reddingswerk tot hulphond. Wie een Border Collie in huis haalt, kiest voor een hond met een rijke geschiedenis én een toekomst vol mogelijkheden, maar denk vooraf wel goed na waarvoor je deze werkhond wilt gebruiken.